Epitafia i płyty nagrobne

Kościół p.w. Najświętszego Serca Pana Jezusa

Kościół wzmiankowany w 1303 i 1321 r. wzniesiony w XV w., przebudowany i rozbudowany w ostatnim dziesięcioleciu XVII w., pełnił funkcje kościoła ucieczkowego, remontowany wielokrotnie. Jest to budowla orientowana z odchyleniem osi w kierunku północnym, jednonawowa, oskarpowana, murowana z kamienia i cegły, tynkowana, założona na rzucie prostokątnym z prezbiterium, obudowanym przylegającymi pomieszczeniami, przy ścianie frontowej asymetrycznie czworoboczna oskarpowana wieża, zwieńczona blankami, kryta wysokim dwuspadowym dachem z kaleniczką. Dach dwuspadowy, w rogu południowo-zachodnim aneks, wnętrze podzielone dwoma rzędami słupów dźwigających wielopoziomowe empory i nakryte stropem belkowym z dekoracją akantową, w elewacjach ostrołukowy portal gotycki od południa i w przyziemiu wieży, okna w wykroju odcinkowym i prostokątnym. We wnętrzu zachowały się m.in. na balustradach empor biblijne cykle malarskie z początku XVIII w., ambona z końca XVII w., chrzcielnica z dekoracyjną nakrywą, późniejszy ołtarz i prospekt organowy. W murach obwodowych i na posadzce zachowały się całopostaciowe płyty nagrobne około 1600 r., oraz inne kamienne i drewniane renesansowe, barokowe i klasycystyczne.

Tekst pochodzi z portalu Diecezja Legnicka

Dawniej był on ewangelickim kościołem ucieczkowym, w czasach panującego na tych terenach luteranizmu dla wyznawców spoza księstwa legnicko-brzeskiego, którzy to na swoich terenach nie posiadali swobody wyznaniowej. Fakt nieodległego przebiegu księstwa przełożył się na wygląd zewnętrzny kościoła mającego cechy budowli obronnej. Przebudowano i rozbudowano go w XVII w. na kościół trzynawowy, z wnętrzem w którym przedzielone jest ono rzędami drewnianych słupów podtrzymujących barokowe empory. Drewniane wnętrze bogato ozdobiono malowidłami religijnymi. Kolejna przebudowa miała miejsce na pocz. XX w. Znajduje się tu także tablica pamiątkowa poświęcona Alfredowi Olszewskiemu, dziedzicowi z nieodległych Warmątowic Sienkiewiczowskich. Na zewnętrznych ścianach kościoła znajdują się wmurowane liczne epitafia.

Tekst pochodzi z portalu Kurier Kaczawski

Wyciąg z inwentaryzacji hrabiego Hoverdena

1564. Zettlitz, Hans v., auf Kl. Schwein.
1570. Pusch, Georg v., auf Gross Schwein.
1570. Pusch, Hedw., geb. Stussen.
1571. Stübner, Martinuss, Kind.
1579. Zedlitz, George v., auf Klein Schwein.
1581. Puschin, Jungfrau Ennelein.
1586. Dihren, Franz zu Altenwasser.
1593. Stangin, Ottilie, Kind.
1595. Dihren, Ernst v., v. Altwasser zum Totzlaw.
1595. Dihren, Frau H., geb. . . . . . .
1597. Schwentzen, von Jenkwitz, Frau.
1599. Schweinitz, Ottilie, gb. Buchtin, zu Jenwitz.
1602. Stange, Ahr., Kind.
1678. Lassota, Joh. Ernst v., auf Kleintinz.
1691. Netzeband, Martin, Pastor, u. Frau, gst. 1673.
1692. Zabba, Urs., verw. Langgutt, gb. Braunin.
1693. Zahradek, H. Justus v.
1704. Dowerts, Joh., Amtmann.
1706? Langgutt, Fr. v., u. Frau Barb. v. Lassota.
1712. Benedict, C. S. M., gb. Prefort.
1737. Lehmann, Joh. Gottl, Pastor.
1744. Seherr-Thoss, J. C., Frhr. v., Kind.
1763. Gersdorf, Hel. v., gb. v. Seherr-Thoss.

- Schlesiens Grab-Denkmale und Grab-Inschriften. Graf Hoverden'schen Sammlung - Breslau 1870-72. -

Opis w opracowaniu Hansa Lutscha

Grabsteine mit den Figuren der Verstorbenen für: 1) ein Fräulein von Schweinitz + 1597. 2) Frau Ottilie Schweinitz, geborene Buchtin + 1599. 3) und 4) für einen Knaben und ein Mädchen, beide + um dieselbe Zeit.
Kleines Epitaphium-Bild, den Gekreuzigten, Johannes und Maria, darunter den ersten Pastor der Kirche (in der Albe) mit seiner Frau darstellend. Bezeichnet: 1555 Martin Seidenfaden.
Epitaph aus Holz für ein Söhnlein des Pastors Stübner + 1571, dieses selbst und die Eltern darstellend.
Bildnis des Freiherrn Zahradeck, Erbauers der Kirche, in Lebensgröße aus Holz geschnitzt, in einem architektonisch aufgebauten Rahmen.

- Die Kunstdenkmäler der Landkreise des Reg.-Bezirks Liegnitz - im amtlichem Auftrage bearbeitet von Hans Lutsch. Breslau 1891. -

Epitafium barokowe z 1764 roku

Barokowe epitafium z 1764 roku poświęcone wielu rodzinom a także pastorowi. Powstałe być może po jakiejś epidemii.

Cmentarz

Dawny wspaniały cmentarz ewangelicki, na którym chowano znakomitych mieszkańców Hochkirch i okolicy a między innymi członków rodzin: von Zedlitz, von Pusch, von Dihren, von Schwanzten, von Schweinitz, von Seherr-Thoss, von Gersdorf, von Brauchitsch i innych. Niestety obraz dzisiejszego cmentarza jest diametralnie różny od tego sprzed wojny. Poniszczone i sprofanowane grobowce, powyrywane płyty inskrypcyjne a także zniszczona większość nagrobków. Niewiele zostało z pięknego niegdyś cmentarza.

Nagrobek rodziny Braun

Jeden z nielicznych zachowanych nagrobków, rodziny Reinholda Braun

Grób rodziny Obst

Miejsce spoczynku rodziny Obst z Dunina (Dohnau).

Nagrobek Siegfrieda von Zedlitz und Neukirch † 1922

Bardzo skromny nagrobek Siegfrieda von Zedlitz und Neukirch, urodzonego 3 kwietnia 1852 roku a zmarłego 23 sierpnia 1922 roku.
Widać, że tabliczka była pisana już po wojnie gdyż są błędy zarówno w imieniu jak i w nazwisku. W oryginale na tabliczce imię brzmi Siegfired, no i ta druga część nazwiska, gdzie w oryginale pisze Nowego Kościoła a powinno być scalone Zedlitz und Neukirch.

Pamięci zmarłych

Płyta epitafijna poświęcona pamięci zmarłych umieszczona nad grobowcem rodziny von Olszewski. Dotyczy ona następujących osób:
Alfred von Olszewski * 1859 + 1909
Heinrich Freiherr von Zedlitz und Neukirch * 1887 + 1954
Daga Freifrau von Zedlitz und Neukirch zd. Olszewski * 1893 + 1978
Kuno Freiherr von Zedlitz und Neukirch * 1918 + 1941
Hans Christoph Freiherr von Zedlitz und Neukirch * 1920 + 1997
Oni spoczywają daleko w swojej ojczyźnie.

Grobowiec rodziny Scholz

Grobowiec rodziny Scholz, właścicieli ziemskich.
Carl Gottlieb Scholz z Dunina
Carl Gottfried Scholz * 10. 08. 1763 + 9. 07. 1835
Maria Rosina * 1773 + 10. 05. 1814
Maria Rosina zd. Scholz * 17. 08. 1785 + 20. 06. 1831
Johann Christian * 08. 1792 + 27. 04. 1813
Johanne Christine Ernestine zd, Scholz * 18. 03. 1813 + 24. 02. 1838
Carl Gottlieb Scholz * 30. 05. 1805 + 21. 01. 1833
Ernst cholz * 21. 07. 1818 + 26. 01. 1820

Nagrobek Arthura Scholz † 1928

Nagrobek Arthura Scholz, urodzonego 22 kwietnia 1877 roku a zmarłego 11 lipca 1928 roku.

Płyta nagrobna Ernsta Mühse † 1923

Płyta nagrobna Ernsta Mühse, urodzonego 3 sierpnia 1849 roku a zmarłego 31 stycznia 1923 roku.

Płyta nagrobna rodziny Renner

Płyta nagrobna - miejsce spoczynku rodziny inwalidy wojennego Karla Rennera z Bielowic.

Epitafium Johanna Willenberga i jego żony Johanne

Epitafium Johanna Gottlieba Willenberg z Kozic, urodzonego 9 czerwca 1780 roku a zmarłego 28 sierpnia 1836 roku oraz jego żony Johanne Elisabeth Willenberg zd. Förster, urodzonej 5 kwietnia 1782 roku a zmarłej 12 stycznia 1850 roku.

Epitafium Johanna Lihnmanna † 1737

Epitafium Johanna Gottlieba Lihnmanna, urodzonego 27 stycznia 1685 roku w Bieniowicach. Miał dwie żony. Z pierwszą Johanną Sabiną Reinhard ożenił się w 1713 roku i miał z nią 10 dzieci. Z drugą Johenne Dorothea Knisch, po śmierci pierwszej, ożenił się w 1733 roku. Zmarł 22 marca 1737 roku w wieku 52 lat.

Epitafium córek Johanna Michaela

Epitafium córek Johanna Abrahama Michaela, tutejszego pastora i Susanne Elisabeth zd. Feig. Były to Juliane Charlotte * 1. 05. 1746 + 24. 05. 1746; Susanna Eleonora * 19. 11. 1747 + 15. 08. 1748 i Beata Sophia * 27. 02. 1759 + 5. 01. 1761. Ponadto Johanna Elisabeth, urodzona 5 września 1744 roku a zmarła 30 maja 1761 roku.

Epitafium Johanna Kretschmara † 1741

Epitafium Johanna Gottlieba Kretschmara, syna Gottfrieda Kretschmara i Susanny zd. Kraüs, zmarłego 5 lipca 1741 roku.

Epitafium Anny Teubner † 1808

Epitafium Anny Rosiny Teubner zd. Koenig, zony Samuela Teubnera, z którym miała 3 córki i 1 syna, urodzonej 23 lipca 1768 roku a zmarłej 8 lipca 1808 roku.

Epitafium Anny von Brauchitsch † 1577

Epitafium Anny von Brauchitsch, córki Adama von Brauchitsch z Czernej, zmarłej w 1577 roku w wieku 8 lat. Wokół płyty cztery herby rodowe. Po stronie ojczystej von Brauchitsch i von Falckenhain a po stronie macierzystej von Schellendorf oraz von Kreischelwitz.

Epitafium członka rodziny von Brauchitsch

Epitafium członka rodziny von Brauchitsch, z dużym herbem rodzinnym u dołu, całkowicie zatarte uniemożliwiające jego odczytanie, pochodzące prawdopodobnie z końca XVI wieku.

Epitafium Mathesa Pfeiffer † 1550

Epitafium o niespotykanym kształcie Mathesa Pfeiffer z Warmątowic, zmarłego 29 lutego 1550 roku.

Epitafium Marii Taübner † 1760

Epitafium dziewczynki Marii Elisabeth Thaübner, zmarłej 18 lutego 1760 roku.

Epitafium męża Marii Hermann † 1836

Epitafium męża Marii Luisy Hermann, urodzonego w 1780 roku a zmarłego 26 czerwca 1836 roku w wieku 56 lat. Górna część płyty inskrypcyjnej zawierająca dane małżonka całkowicie złuszczona.

Epitafium Karla Henkel † 1863

Epitafium Karla Gottfrieda Henkel, urodzonego 23 kwietnia 1809 roku a zmarłego 16 września 1863 roku.

Epitafium Johanne Nerlich † 1836

Epitafium panny Johanne Juliane Nerlich, córki Carla Gottloba Nerlich, urodzonej 14 sierpnia 1816 roku a zmarłej 18 lutego 1836 roku mając 19 lat, 6 miesięcy i 18 dni.